Bilgi, çok farklı türlerdeki kaynaklardan elde edilebilir. Farklı türdeki kaynaklardan gelen bu bilgiler, hâliyle farklı farklı içeriklere sahip olacaktır. Bu kaynakları, -zaman geçtikçe değişmesine, çoğalmasına, çeşitlenmesine ve güncellenmesine rağmen- türlerine göre kısaca ve ana hatlarıyla 10 kategoride değerlendirmemiz mümkündür:

1- KİTAPLAR

Belli bir konuda yazılmış temel bilgi kaynaklarıdır. İçerdikleri konuyu çok yönlü ele alıp sentezleyerek sunarlar. Bir bilgi kaynağı olarak kitaplar;

• Tarihçe ve alt alanlar gibi kapsamlı bilgilere sahiptirler.
• Genelde konunun uzman kişileri tarafından kaleme alınırlar.
• Çok sayıda kaynağa dayanan ve işaret eden bir kaynakçaya sahiptirler.
• Yayım süresi/süreci uzun olduğu için -genelde-çok güncel bilgiler içermezler.
• Genellikle tek ciltten oluşurlar.
• Roman ve bilim kurgu gibi kurgusal içeriğe sahip türleri de mevcuttur.

2- SÜRELİ YAYINLAR

Düzenli aralıklarla yayımlanan bu kaynaklara, süreli yayın adı verilir. Bu yayınlar arasındaki farkı bilmek, ihtiyaca uygun süreli yayını seçmek açısından önemlidir. En çok bilinen süreli yayın türleri ise şunlardır:

• Magazinler
• Bilimsel dergiler
• Gazeteler

3- MAGAZİNLER

Magazinler, popüler konular ve güncel olaylarla ilgili makaleler içeren ve geniş bir kitleye hitap eden yayınlardır. Magazinlerin özeliklerini ise şöyle sıralayabiliriz:

• Haberler, röportajlar, editoryal (basınla ilgili) yazı ve görüşler içerirler
• Makaleleri genellikle kısadır ve kaynakçaları yoktur
• Yazarın ismi belli olmayabilir
• Makaleler genellikle gazeteciler, nadiren konu uzmanları tarafından yazılır
• Genel okuyucu kitlesine hitap ederler
• Çok sayıda fotoğraf ve reklâm içerirler
• Genellikle haftada bir ya da ayda bir yayımlanırlar

4- BİLİMSEL DERGİLER

Belli bir alanda konu uzmanları tarafından yazılmış bilimsel makaleleri içeren yayınlardır. Makaleler çok özel konuları ya da araştırma alanlarını kapsayabilir. Bilimsel dergilerin genel özeliklerini şöyle sıralayabiliriz:

• Örnek olay incelemeleri ve özgün araştırma sonuçları içeren uzun ve ayrıntılı makalelere yer verirler
• Makale yazarları bellidir ve alanlarında uzman kişilerdir
• Bilim insanları, araştırmacılar ve meslek mensuplarına hitap ederler
• Makalelerde kaynakça verilir
• Makaleler yayımlanmadan önce hakemlerin ve editörlerin kontrolünden geçer
• Az sayıda fotoğraf ve reklâm içerirler
• Genellikle mesleki bir örgüt ya da akademik bir kurum tarafından yayımlanırlar
• Haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık aralıklarla yayımlanırlar

5- DANIŞMA KAYNAKLARI

Herhangi bir konu hakkında hızlı ve pratik bir şekilde bilgi edinmek için kullandığımız danışma/başvuru kaynaklarıdır. Bu kaynaklar şöyle sıralanabilir:

1. – Sözlükler
2. – İstatistiksel kaynaklar
3. – Atlaslar
4. – Biyografiler
5. – Kronolojiler
6. – Yıllıklar

Bu tür kaynakların özellikleri hakkında -genel olarak- şunları söyleyebiliriz:

• Genellikle güvenilir yayın evleri tarafından yayınlanırlar
• Genellikle konu hakkında kısa bilgi içerirler
• Uzmanlar tarafından hazırlanırlar
• Yayın kurulu ve editörler tarafından denetlenirler
• Kapsam, düzen ve kullanım açısından farklı özellikler gösterirler
• Bir kısmı renkli ve resimlidir
• Kütüphanelerde farklı bir bölümde tutulurlar ve ödünç verilmezler

6- ANSİKLOPEDİLER

Bir danışma kaynağı olarak da değerlendirebileceğimiz ansiklopediler, birçok konu hakkında bilimsel gerçeklere dayanan bilgiler içerirler. Elbette her konuda genel ve kapsamlı bilgi içeren ansiklopediler olduğu gibi belli konularda detaylı bilgi içeren ansiklopediler de bulunmaktadır. Ansiklopediler, bir konunun arka planı hakkında bilgi edinmek için en uygun kaynaklardır. Hazırlanmaları ve yayımlanmaları uzun zaman aldığı için genellikle çok güncel bilgi içermezler. Ancak “e-ansiklopediler” sayesinde bu sorun giderek azalmaktadır.

Örnek ansiklopediler:

• TDV İslam Ansiklopedisi
• Meydan Larousse (genel ansiklopedi)
• Britannica (genel ansiklopedi)
• Müzik Ansiklopedisi (konu ansiklopedisi)
• Sanat Tarihi Ansiklopedisi (konu ansiklopedisi)
• Encyclopedia of Library and Information Science (konu ansiklopedisi)

7- KÜTÜPHANE KATALOGLARI

Kütüphane koleksiyonundaki kaynakları ve bu kaynakların kütüphanedeki yerlerini gösterirler. Kataloglar;

kitaplar,

dergiler,

tezler

gibi kütüphanede bulunan farklı kaynak türlerini içerirler. Kütüphanenin satın aldığı elektronik kitaplara da katalog aracılığıyla erişim sağlanabilmektedir.

8- VERİ TABANLARI

Genellikle dergilerde yayımlanan bilimsel makalelerle ilgili bilgi içerirler. Makalelerin yanı sıra, toplantı bildirileri, raporlar, tezler ve kitapları içeren veri tabanları da vardır. Bazı veri tabanları kaynakların sadece künyelerini, bazıları aynı zamanda özetlerini ve tam metinlerini de içerirler.

9- WORLD WIDE WEB (www. …)

World Wide Web, bir tarayıcı aracılığıyla Internet üzerindeki bilgiye erişmemize olanak tanıyan bir araçtır. Web’in ana özelliklerinden biri hiper bağlantılar (hyperlink) sayesinde bilgiye hızlı erişim sağlamasıdır.

Web üzerinde çok çeşitli bilgi ve bilgi kaynağı bulunur. Web; kişiler, kurumlar, olaylar ve çeşitli konular hakkında güncel bilgi bulmak için uygun bir kaynaktır. World Wide Web ile bilimsel nitelikte bilgiye ulaşmak da mümkündür. Ancak, Web’deki her bilgi herkese açık değildir.

10- TARAYICILAR

Tarayıcılar (browser), Web üzerindeki bilgiye grafik ara yüzlerle erişim sağlayan yazılımlardır. HTML veya benzeri formatlarda yazılan sayfaları görüntülemeye ve bağlantıların üzerine tıklamak koşuluyla Web sayfaları arasında gezinmeye olanak tanırlar.

En popüler İnternet tarayıcıları; Google Chrome, Internet Explorer, Yandex ve Firefox’dur. Hangi tarayıcıyı kullandığınız önemli değildir. Hepsiyle aynı içeriğe erişirsiniz..

NOT:

Bilgiye dair notlar, bu serinin 4. bölümü ile devam edecektir. Bilgiye dair ilginizi çekecek daha bir çok şey paylaşacağım.

Takipte kalın!!!